17 ตุลาคม 2568
การคำนวณผลประโยชน์พนักงาน โดยทั่วไปอาจจะมองเป็นเพียงภาระหน้าที่ของบริษัท และอาจดูเหมือนห่างไกลจากชีวิตประจำวันของพนักงาน
แต่แท้จริงแล้วกลับเป็นหัวใจสำคัญของการวางแผนระยะยาว ทั้งต่อบริษัทและพนักงานเอง
นั่นคือ “เงินเกษียณอายุ”
หากลองจินตนาการว่าบริษัทเป็นเหมือนครอบครัวใหญ่ที่มีสมาชิกมากมาย ซึ่งวันหนึ่งสมาชิกแต่ละคนก็จะต้องออกเดินทางตามเส้นทางชีวิตของตนเอง ไม่ว่าจะเป็นการเกษียณอายุหรือสิ้นสุดการทำงานในรูปแบบต่าง ๆ ในวันที่สมาชิกเหล่านั้นก้าวออกไป บริษัทในฐานะ “ผู้ดูแล” ก็มีหน้าที่เตรียม “ของขวัญส่งท้าย” หรือเงินช่วยเหลือไว้ล่วงหน้าให้กับพวกเขา Expected Benefit
Payment หรือ “จำนวนเงินผลประโยชน์ที่คาดว่าจะจ่ายในอนาคต” จึงเปรียบได้กับ “แผนล่วงหน้า” ที่ใช้คาดการณ์ว่า บริษัทควรเตรียมของขวัญเหล่านี้ไว้เท่าไร โดยอ้างอิงจากข้อมูลของพนักงานแต่ละคน และนโยบายสวัสดิการของบริษัท ดังนั้น การคำนวณผลประโยชน์พนักงานตามมาตรฐานบัญชี TAS19 จึงไม่ใช่หน้าที่ของแค่ฝ่ายบัญชีหรือฝ่ายการเงินเท่านั้น แต่ยังเป็นเรื่องสำคัญของผู้บริหารในการวางแผนล่วงหน้า และของพนักงานเองที่ควรตระหนัก เพราะเกี่ยวข้องโดยตรงกับความมั่นคงหลังเกษียณของพนักงาน และภาระผูกพันระยะยาวของบริษัท
หรือ การประมาณการกระแสเงินสดของการจ่ายชำระผลประโยชน์ ซึ่งหมายถึง
การประมาณการจำนวนเงินผลประโยชน์ที่บริษัทคาดว่าจะต้องจ่ายให้แก่พนักงานในอนาคตในแต่ละปี
ภายใต้สมมติฐานทางคณิตศาสตร์ประกันภัย เช่น อัตราการหมุนเวียนพนักงาน อัตราการขึ้นเงินเดือน เป็นต้น
Expected benefit
payment ควรสะท้อนภาพในอนาคตได้ดี และได้รับการประเมินอย่างเหมาะสมตามมาตรฐาน
TAS19 ถ้าประเมินน้อยไป อาจทำให้เกิดการขาดทุนหรือรับภาระที่หนักเกินในอนาคต
เช่น มีเงินสำรองไม่เพียงพอต่อการจ่ายผลประโยชน์ในอนาคต แต่หากประเมินสูงไป
อาจทำให้ผลการคำนวณผลประโยชน์พนักงานสูงเกินความเป็นจริง เกิดการรับรู้และบันทึกค่าใช้จ่ายสูงเกินความจำเป็นในปีปัจจุบันได้
Expected benefit
payment ยังเป็นข้อมูลพื้นฐานสำคัญของการคำนวณผลประโยชน์พนักงานตาม
TAS19 โดยนำไปใช้ในการคำนวณหาระยะเวลาถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักของภาระผูกพันผลประโยชน์ที่กำหนดไว้ (Liability Duration) ซึ่งเป็นตัวชี้วัดว่าภาระผูกพันจากผลประโยชน์พนักงานโดยรวมจะมีการจ่ายออกเมื่อใด
การคำนวณระยะถัวเฉลี่ยนี้ช่วยให้บริษัทประเมินความเสี่ยงด้านกระแสเงินสดในอนาคตได้ดียิ่งขึ้น
รวมถึงใช้ประกอบการตัดสินใจเกี่ยวกับการคำนวณอัตราคิดลด (Discount Rate) ที่เหมาะสมตามแนวปฏิบัติมาตรฐานบัญชี TAS19
เนื่องจากอัตราคิดลดควรสะท้อนถึงอายุเฉลี่ยของภาระผูกพัน ดังนั้น Expected
Benefit Payment จึงมีความสำคัญไม่เพียงแต่ในแง่ของมูลค่าที่คาดว่าจะจ่าย
แต่ยังมีบทบาทในด้านการประเมินช่วงเวลาในการจ่ายผลประโยชน์ ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับการวางแผนทางการเงิน
และยังมีบทบาทสำคัญในการเพิ่มความโปร่งใสในการเปิดเผยข้อมูลทางการเงิน เพื่อให้นักลงทุน
ผู้ตรวจสอบบัญชี และหน่วยงานกำกับดูแล มองเห็นความเสี่ยงทางการเงินที่บริษัทมีต่อการจ่ายผลประโยชน์พนักงานในอนาคต
ทั้งนี้
หากต้องการคำนวณผลประโยชน์พนักงาน โดยใช้หลักคณิตศาสตร์ประกันภัย
ตามมาตรฐานการบัญชีไทยฉบับที่ 19 (TAS19) ในการพิจารณาและวิเคราะห์หา
Expected Benefit Payment เพื่อสะท้อนกระแสเงินสดของการจ่ายชำระผลประโยชน์อย่างเหมาะสม สามารถติดต่อบริษัท ABS ซึ่งเป็นบริษัทที่รับคำนวณผลประโยชน์พนักงานโดยเฉพาะ
โดย ABS มีประสบการณ์ในด้านนี้มายาวนานกว่า 2,000 บริษัททั้งในประเทศและต่างประเทศ
และมีประสบการณ์ในวงการคณิตศาสตร์ประกันภัยทั้งในและต่างประเทศรวมกันมานานมากกว่า
25 ปี
อ้างอิงจาก: https://tommypichet.com/post/expected-vs-maturity-benefit-payment
เขียนและเรียบเรียงโดย อาจารย์ทอมมี่ (พิเชฐ
เจียรมณีทวีสิน)
FSA, FIA, FRM, FSAT, MBA, MScFE (Hons), B.Eng (Hons)
อดีตนายกสมาคมนักคณิตศาสตร์ประกันภัยแห่งประเทศไทย
และอาจารย์บรรยายด้านการคำนวณผลประโยชน์พนักงานด้วยหลักคณิตศาสตร์ประกันภัย ตามมาตรฐานบัญชี
ฉบับที่ 19 TAS19 IAS19
